Το πραγματικό δίλημμα, όπως είναι και όχι όπως θα θέλαμε να είναι..........

Όποιος είδε την εικόνα του πρωθυπουργού μετά τη συνάντηση με τον κ. Σαρκοζί κατάλαβε πολλά. ¨οποιος επίσης παρακολούθησε τις δηλώσεις του στις κάμερες πραγματικά τον λυπήθηκε. Εάν δεν κάνω λάθος η φωτογραφία δημοσιεύεται και στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ και απεικονίζει συγκλονιστικά, κατά την γνώμη μου, την κατάσταση.

Αυτό σηματοδοτεί, πάλι κατά την  γνώμη μου, την πλήρη αποτυχία και το αδιέξοδο μια εγκληματικής επιλογής, εφάμιλλης για να μην πω χειρότερης,  των εγκληματικών επιλογών και της ανευθυνότητας των Ελληνικών κυβερνήσεων , των πολιτών, των συνδικαλιστών και των επιχειρηματιών που έφεραν την Ελλάδα σε αυτό το σημείο. Γιατί για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο προφανώς όλοι έχουμε την  ευθύνη μας. Άλλος μικρότερη και άλλος μεγαλύτερη. Και το λέω αυτό κινδυνεύοντας να με πάρει ο «διάολος» από τον ΗΡΑΚΛΗ  στο capitalblogs.gr.

Σε συνέχεια του κατήφορου της Ελληνικής κοινωνίας και της απόδειξης ότι όσο και να θέλουμε να κοροϊδευόμαστε, τα αίτια της κρίσης είναι πολύ βαθύτερα από το δημόσιο τομέα και τους συνδικαλιστές,  καλά θα κάνετε να παρακολουθήσετε την αρθρογραφία σήμερα των υπέρμαχων του μνημονίου. Περιληπτικά αναφέρουν, Μην ανησυχείτε και σε 10 χρόνια όλα θα είναι καλύτερα, λανθασμένα ασχολούμαστε με το θέμα του χρέους και πρέπει να επικεντρωθούμε στα δημοσιονομικά, και ότι η Ευρώπη μας τιμωρεί για την διαχείριση της αξιοποίησης ( τέτοια βάναυση συμπεριφορά στην ελληνική γλώσσα δεν γίνεται ούτε από παράνομο μετανάστη με  3 μηνη παρουσία στην Ελλάδα ) της κρατικής περιουσίας. Με βάση αυτή τη λογική, η Enron μετά από την κατάρρευση της, αξιοποίησε την περιουσία της για να πληρώσει τους πιστωτές και δεν την εκποίησε / ξεπούλησε.

Στο συγκεκριμένο σημείο κάνω μια παρένθεση. Γράφοντας αυτό το post, είχα ανοικτή την τηλεόραση και  θαύμασα για ακόμα μια φορά την απίστευτη ικανότητα της δημιουργικής μεσαίας τάξης να ανατρέπει τα δεδομένα. Σε ερώτηση λοιπόν της δημοσιογράφου σε αναλυτή/δημοσιογράφο υπέρμαχο της αξιοποίησης ( είδατε το λέω scic) κρατικής περιουσίας  αν  υπό αυτά τα δεδομένα μιλάμε για εκποίηση δήλωσε ότι αυτό είναι σχετικό και ότι πρέπει να σκεφτούμε ότι εφόσον θα πουλήσουμε υπό αυτές τις συνθήκες πιο φτηνά θα έχουμε την δυνατότητα να αγοράσουμε και πιο φτηνά τα δικά μας ομόλογα.

Συνεχίζοντας, ουδείς από τους έγκριτους αναλυτές μας, που βρίσκουν όλα τα δίκια του κόσμου στην Ευρωπαική ενωση ( ακόμα και για θέματα που τα εθνικά τους media κάνουν κριτική) δεν εγραψε έστω και δύο γραμμές για το θέμα της αβτιμετώπισης του Ελληνα πρωθυπουργού. Βλέπεται, εγω ως γνήσιος νεοέλληνας, εμεινα αηδιασμένος από το γεγονός οτι οι δύο συνομιλητές του πρωθυπουργού ήταν σφίγγα για το τι θα συμβεί με το δάνειο, η έστω τις προτάσεις τους, τις οποίες και αναμένει να πληροφορηθεί σήμερα και να συμφωνήσει ή να διαφωνήσει. Πόσο νεοελληνικό είναι να έχεις πληροφόρηση για θέματα που σε αφορούν άμεσα και να μην  τα συζητάνε όλοι οι άλλοι μεταξύ τους?

Το πρόβλημα δεν είναι στη συγκεκριμένη περίπτωση αν οι μεταρρυθμίσεις είναι αναγκαίες. Αυτό είναι προφανές. Δεν νομίζω ότι υπάρχει άνθρωπος ο οποίος να πιστεύει ότι η φοροδιαφυγή δεν πρέπει να παταχθεί, ότι το άνοιγμα των επαγγελμάτων δεν είναι στη σωστή κατεύθυνση η ότι οι ενέργειές που έγιναν για τη διακοπή του πάρτυ με τα ασφαλιστικά ταμεία είναι στη σωστή κατεύθυνση. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να πιστεύει ότι δεν πρέπει να σταματήσουν οι λαμογιές πάσης φύσεως, ότι δεν πρέπει ο φορολογικός νόμος να απλοποιηθεί για να μπορεί να εφαρμοστεί. Αλλά αυτό  όσο και περίεργο να σας ακούγεται είναι ΆΣΧΕΤΟ!!!!!!!!!!!!!!!!!

Υπάρχουν δύο ζητήματα που τρέχουν παράλληλα στην Ελληνική οικονομία. Το πρώτο είναι το δημοσιονομικό έλλειμμα και η αντιμετώπιση του. Το δεύτερο είναι το αν η χώρα είναι χρεωκοπημένη η όχι και αν υπάρχει ελπίδα να εξυπηρετήσει, ΚΑΙ ΜΕ ΠΟΙΟΥΣ ΟΡΟΥΣ, τα υφιστάμενα  χρέη της.

Σε αυτή τη βάση, καλό θα είναι να δούμε τα στοιχεία που είναι μπροστά μας. Επαναλαμβάνω τα στοιχεία και όχι τις εικασίες και τα συμφέροντα του καθενός.

Η Ελλάδα είχε ένα μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα της τάξης του 15%.  Για να αντιμετωπιστεί υπογράφτηκε ένα μνημόνιο για δανειοδότηση 110 δις με 3 έτη διάρκεια και με επιτόκιο 5%.  Το ποσό καλύπτει τις ανάγκες του Ελληνικού Δημοσίου σε επαναχρηματοδότηση δανείων που λήγουν σε αυτό το διάστημα καθώς και τις επιπλέον ανάγκες χρηματοδότησης που έχει το Ελληνικό Δημόσιο με βάση τα προβλεπόμενα δημοσιονομικά ελλείμματα του μνημονίου.Στόχος και σκοπός του μνημονίου ήταν η σχετικά άμεση μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος σε επίπεδα χαμηλότερα του 3% και η δυνατότητα της Ελλάδας να ξαναβγεί στις αγορές από το 2012. Το δάνειο δεν ήταν, όπως είναι λογικό, ένα κλειστό δάνειο. Το ελληνικό κράτος θα έχει τριμηνιαίους ελέγχους από την τρόικα και κάθε δόση του δανείου θα έπρεπε να εγκριθεί με βάση την πρόοδο σε σχέση τους προβλεπόμενους στόχους.

Σκοπός του μνημονίου επίσης ήταν να ηρεμήσουν οι αγορές και να πέσουν τα spreads τα οποία είχαν αυξηθεί και επηρέαζαν αρνητικά τις Ευρωπαϊκές οικονομίες, και ιδίως αυτές που είχανε δημοσιονομικό πρόβλημα. Σκοπός επίσης ήταν η προστασία του Ευρω και της Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία εικαζόταν ότι θα είχε προβλήματα σε περίπτωση κατάρρευσης σε κάποιας από τις χώρες που είχανε πρόβλημα.

Ο στόχος προφανώς και δεν επετεύχθη και τα γεγονότα είναι γνωστά. Ο λόγος είναι απλός αν και ιδιαίτερα  δύσκολα κατανοητός (ηθελημένα η όχι) από τους υπέρμαχους του μνημονίου που είναι και υπέρμαχοι των αγορών. Ουδείς πείστηκε ότι το δάνειο αυτό είχε οποιαδήποτε σχέση με την σωτηρία της Ελλάδος. Ήταν μια προσπάθεια ένα πρόβλημα να πάρει παράταση, για να επιλυθεί σε κάποια βολικότερη στιγμή αργότερα. Βολικότερη όχι απαραίτητα για εμάς αλλά για τους άλλους. Προφανέστατα και αποτελούσε μια προσπάθεια να διασωθούν η να προστατευτούν την παρούσα στιγμή  τα πιστωτικά ιδρύματα της Ευρώπης, τα οποία  είχαν μεγάλη έκθεση σε ελληνικά τραπεζικά ομόλογα και τα οποία προέρχονταν από μια τεράστια τραπεζική κρίση και είχαν ήδη εξασθενημένους ισολογισμούς.

Γιατί όμως δεν ήταν λύση?  Και γιατί οι αγορές δεν πείστηκαν? Αντιπαρέρχομαι τα δεδομένα για την δανειακή σύμβαση που υπογράφτηκε τον 2010 και μετατρέπει ακάλυπτες ομολογίες σε ενυπόθηκα δάνεια. Ας υποθέσουμε ότι αυτά είναι νεοελληνικές, αριστερές και συνδικαλιστικές αηδίες. Αντιπαρέρχομαι επίσης το γεγονός ότι μια τέτοια σύμβαση, τόσο σημαντική, θεωρήθηκε από κάποιους έγκριτους αναλυτές μας και εκπροσώπους της υγιούς, δημιουργικής μεσαίας τάξης που θα μας σώσει, ότι πρέπει να υπογραφεί με πλειοψηφία 151 βουλευτών και όχι 180. Ούτε το γεγονός ότι προβλεπόταν ότι 3 άνθρωποι, καταλύοντας κάθε έννοια κοινοβουλευτισμού έχουν δικαίωμα να υπογράψουν και να δεσμεύσουν το Ελληνικό δημόσιο. Αντιπαρέρχομαι το γεγονός ότι, από όσο γνωρίζω τουλάχιστον, η δανειακή σύμβαση δεν έχει φτάσει ακόμα στο κοινοβούλιο. Έτσι και αλλιώς οι αγορές δεν πολυσκοτίστηκαν για όλα αυτά.

Αντιπαρέρχομαι επίσης, για άλλους λόγους, όλα αυτά τα μαγικά που έχουν ακουστεί όλα αυτο τον καιρό για τα πετρέλαια, για το φυσικό αέριο, για τα ορυκτά και εν πολλοίς για όλα αυτά που αν οι κακοί ξένοι μας αφηναν, θα έφταναν το ΑΕΠ μας στα επίπεδα της Κίνας και της Αμερικής. Αντιπαρέρχομαι επίσης το γεγονός ότι η Ρωσία μας πρότεινε δάνειο 300 δις με μηδενικό επιτόκιο, ότι ένα νορβηγικό consortium μας πρόσφερε άλλα 300 δις για τα δικαιώματα εξόρυξης, ότι η Κίνα ήθελε να αγοράσει όλα τα ελληνικά ομόλογα για να μας βοηθήσει και ότι το Κατάρ σε αντάλλαγμα για το Ελληνικό θα μας δώσει άλλα 50 δις. Μπορεί να έχω χάσει μερικά επεισόδια, αλλά συγχωρέστε με , άνθρωπος είμαι και δεν τα προλαβαίνω όλα.

Οι αγορές δεν πείστηκαν γιατί θεωρούσαν ότι τα δεδομένα του μνημονίου ήταν τόσο σκληρά και στη βάση τους αντι αναπτυξιακά, που αυτό που θα συνέβαινε ήταν η Ελλάδα να μπει σε double dip. Οποιοδήποτε οικονομολόγο και να ρωτήσεις θα σου απαντήσει ότι αυτό που καταρχήν πρέπει να επιδιώξεις είναι η διατήρηση και/ή αύξηση του ΑΕΠ. Σε μια χώρα βασισμένη στην εσωτερική κατανάλωση και με τέτοια δημοσιονομική κατάσταση,   έχεις να αντιμετωπίσεις μερικά περίεργα πράγματα. Η λογική μείωση της δαπανών  οδηγεί και σε αυτόματη μείωση της κατανάλωσης. Αυτή δε η μείωση είναι συνήθως μεγαλύτερη από τις όποιες περικοπές γιατί μεγεθύνεται από την φοβία των καταναλωτών για την περιρρέουσα οικονομική κατάσταση.Την ίδια στιγμή η ανεργία θα κινηθεί σε υψηλά επίπεδα,όπως άλλωστε κινείται. Η ανεργία δεν είναι μόνο κοινωνικό πρόβλημα αλλά και οικονομικό-δημοσιονομικό. Επηρεάζει όχι μόνο την κατανάλωση αλλά και τα ασφαλιστικά ταμεία, τα έξοδα του κράτους πρόνοιας κ.α.

Αντι λοιπόν να μπούμε στη διαδικασία να ελέγξουμε τα φορολογικά μας έσοδα και να μειώσουμε τις δαπάνες μας / σπατάλες δεν κάναμε ούτε το ένα ούτε το άλλο. Η αλόγιστη αύξηση της φορολογίας και των ειδικών φόρων σε συνδυασμό με οριζόντιες μειώσεις μισθών  και άλλες δημοσιονομικές κινήσεις της κυβέρνησης όπως το δεν πληρώνω τίποτα έχει στραγγαλίσει την ελληνική οικονομία. Παράδειγμα μέγιστο, που η ελίτ των αναλυτών που εκπροσωπούν το δημιουργικό αύριο της μεσαίας τάξης δεν μπορεί να δε, αποτελεί η αύξηση του φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο.  Αντί για οιοιδήποτε άλλο σχόλιο σας παραθέτω το status update μιας φίλης στο facebook που ζει και εργάζεται στην Γαλλία το τελευταίο διάστημα. «Η Υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας αρνήθηκε να επιβάλλει φόρο στη βενζίνη με το πρωτάκουστο επιχείρημα πως θα επηρεάσει αρνητικά την ανταγωνιστικότητα όλου του παραγωγικού κλάδου και πως ήδη οι πιέσεις της πετρελαιαγοράς έχουν αρνητικές συνέπειες. Άκουσον, άκουσον...» προσπαθεί να αστειευτεί η καυμένη αλλά τα σχόλια δεν ήταν τόσο αστεία.  

Και έρχονται χειρότερα. Το περίεργο είναι ότι αυτά έρχονται ενώ το αρχικό μνημόνιο πηγαίνει σύμφωνα ή περίπου σύμφωνα με τους  στόχους.  Που σημαίνει ότι ενώ η επιχειρηματολογία ότι βρισκόμαστε στο χειρότερο σημείο της κρίσης χρησιμοποιείται από όλους τους υπέρμαχους της συγκεκριμένης οικονομικής επιλογής τα δεδομένα δείχνουν διαφορετικά.

Κάποιος θα ρωτήσει πολύ λογικά. Και τι πρέπει να κάνουμε ?  Για αυτό ακριβώς είπα ότι το ζήτημα του δημοσιονομικού ελέγχου είναι ΑΣΧΕΤΟ. Εδώ που έχουμε φτάσει, με δικά μας λάθη, η δημοσιονομική προσαρμογή θα έρθει είτε το θέλουμε είτε όχι. Δεν είναι θέμα προς συζήτηση. Θέμα προς συζήτηση είναι πολύ απλά το αν και κατά πόσο οι προσπάθειες μας θα οδηγήσουν σε πτώχευση η όχι. Οποιοσδήποτε δεν έχει ιδιοτελή συμφέροντα από την μη πτώχευση της χώρας καταλαβαίνει ότι αυτό που κάνουμε σκοπό δεν έχει εμάς, ως Έλληνες, αλλά τους άλλους. Την ικανοποίηση της αντιπολίτευσης τους, του κατάλληλου timing, και της αντιμετώπισης των συνεπειών.

Σε αυτή τη κουβέντα όμως δεν βρίσκω πουθενά το δικό μας timing. Αν παλεύουμε για να γλυτώσουμε την χρεωκοπία θα πρέπει να δούμε αν αυτό είναι εφικτό. Οι αγορές (ακόμα και αν κάνουμε ότι λέει το μνημόνιο) λένε πως όχι, μάλλον δεν θα γλυτώσουμε. Και αν έχουν δίκιο, όπως πιστεύω και εγώ, δεν βρίσκω κανένα λόγο γιατί αυτό να γίνει αργότερα παρά νωρίτερα. Και για αυτό λέω ότι στην παρούσα συζήτηση το δημοσιονομικό είναι όχι ασήμαντο αλλά άσχετο.

Καλύτερα λοιπόν οι αναλυτές μας να μην προσπαθούν να μας πείσουν για την ορθότητα κάποιων δεδομένων του μνημονίου. Οσι και αν τους φαίνεται περίεργο μάλλον δεν το χρειαζόμαστε. Το καταλαβαίνουμε και μόνοι μας. Ας προσπαθήσουν να εξηγήσουν τι συμβαίνει. Και κάνοντας αυτό καλό θα είναι να μην στέκονται κριτικά ΜΟΝΟ απέναντι στις κακές αγορές στους κακούς οίκους αξιολόγησης και στους κακούς αναλυτές.  Κριτικά πρέπει να αντιμετωπίσουν και την στάση της ευρωπαϊκής Ένωσης και της Γερμανίας.

Όχι γιατί είχαν καμιά υποχρέωση να μας βοηθήσουν. Φυσικά και δεν είχαν. Αλλά από την άλλη, το ότι το έκαναν δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι και άγιοι. Και όπως υπάρχουν συμφέροντα στις αγορές, μάλλον υπάρχουν και εκεί.

Και τέλος πάντων. Διεκδικώ ΥΠΕΡΗΦΑΝΟΣ ΤΟΝ ΤΙΤΛΟ ΤΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΑ λέγοντας ‘οτι αν η επιλογή μου είναι να κάνω μια προσαρμογή δημοσιονομική , να πουλήσω /αξιοποιήσω /εκποιήσω την δημόσια περιουσία μου μόνο και μόνο για να πτωχεύσω σε ένα ή δύο  χρόνια για  να μειώσω τις συνέπειες των πιστωτών μου, προτιμώ να πτωχεύσω τώρα. Και όποιος δεν είναι συνδικαλιστής και κρατικοδίαιτος, και έχει ξοδέψει έστω και ένα χρόνο δουλεύοντας στην ελεύθερη αγορά θα μπορέσει να σας βρει σε δέκα λεπτά, δέκα παραδείγματα για το με ποιους όρους οι  εταιρείες αντιμετωπίζουν τέτοιες καταστάσεις. Και αν είναι κρατικοδίαιτοι και συνδικαλιστές και δεν έχουν φίλους από την ελεύθερη αγορά, ας ρωτήσουν και κανένα δικηγόρο για να τους εξηγήσουν με ποια κριτήρια διαπραγματεύονται οι προβληματικές επιχειρήσεις και ποια είναι τα στοιχεία που αξιολογούν για να πάρουν την απόφαση τους.

Γιατί η επιλογή όπως μας δίνετε τώρα δεν είναι πτώχευση η επιβίωση. Είναι ξεκάθαρα πτώχευση τώρα η σε λίγο διάστημα. Όποιο διάστημα είναι βολικό για τους άλλους.

Για αυτό και καλό θα είναι, τώρα που ο πρωθυπουργός μας που, πέρα από πολιτικάντηκες αναλύσεις και την προσπάθεια καλλωπισμού της κατάστασης , καταλαβαίνει έστω και αργά τι συμβαίνει, να βάλει τα πράγματα σε μια σειρά από σήμερα κιόλας και να ξεκαθαρίσει την κατάσταση. Αν μη τι άλλο έχει το πλεονέκτημα ότι εδώ που έχουμε φτάσει, δεν έχει απολύτως τίποτα να χάσει.   Αντιθέτως έχει πολλά να κερδίσει, και εκεί και εδώ.